Fractuurleer
De basis principes over het beoordelen van fracturen.
Fractuurleer - Introductie
Lees alles over de verschillende type fracturen en hoe deze beschreven moeten worden. Het betreft een belangrijke module die aan de basis staat voor het bdt met name aangeraden deze module te volgen voordat je begint met de gerichte modules over de diverse röntgenonderzoeken van de extremiteiten (o.a module X-Pols).
Enkele belangrijke termen die voorbij komen zijn pathologisch fractuur, greenstick factuur en Salter & Harris.
BELANGRIJKE ONDERWERPEN/TERMEN IN DE MODULE:
- Soorten fracturen
- Stress fractuur
- Pathologisch fractuur
- Greenstick fractuur
- Torus fractuur
- Epifysiolyse (Salter & Harris)
Termen
Fractuur: een onderbreking van de continuïteit van een deel van
het skelet (= botbreuk)
Luxatie: ontwrichting, onderbreking van de normale samenhang tussen de onderdelen van een gewricht.
Bij de vraagstelling factuur wordt er van het desbetreffende gebied altijd een opname gemaakt in (minstens) 2 verschillende richtingen. Een factuur is regelmatig slechts in één richting zichtbaar. Neem dus nooit genoegen met een opname in slechts één richting.
Wanneer een fractuur zorgt voor een verplaatsing van botfragmenten, dan zal de röntgenstraal ter plaatse van de breuk (= de gap) niet geabsorbeerd worden door het bot (fig. 1a). Dit uit zich in een lucente lijn (= zwart lijn).
Het is ook mogelijk dat botfragmenten in elkaar gedrukt worden (= geïmpacteerd fractuur), waardoor een overlapping van botstructuren ontstaat (fig. 1b) In dit geval zal er bij de breuk meer röntgen absorptie plaatsvinden, met als gevolg een toegenomen densiteit (= witter).
Soorten fracturen
Termen:
- Ongecompliceerde breuk: fractuur waarbij de nabijgelegen huid intact is.
- Gecompliceerde/open breuk: fractuur met huidpenetratie van een fractuurfragment.
- Comminutief fractuur: fractuur bestaande uit > 2 botfragmenten.
- Intra-articulair fractuur: fractuurlijn loopt door tot aan het gewrichtsoppervlakte (fig. 2).
- Pathologisch fractuur: fractuurlijn ter plaatse van abnormaal bot, zoals bij een botmetastase of botcyste (fig. 3a).
- Stressfractuur: fractuur t.g.v. excessieve stress op het bot. Wordt o.a. gezien bij de metatarsalia van fanatieke sporters (fig. 3b).
- Insufficiëntie fractuur: fractuur bij afgenomen sterkte van het bot, bijvoorbeeld een wervelinzakking bij osteoporose.
- Avulsiefractuur: fractuur ter plaatse van een peesaanhechting. Hierbij wordt het stuk bot bij de aanhechtingsplek losgetrokken door de pees/spier (teveel trekkracht op het bot).
Kinderleeftijd:
- Greenstick fractuur (= twijgbreuk): incomplete fractuur waarbij een buiging van het bot plaatsvind (cortexonderbreking aan één zijde) Deze fracturen worden m.n. gezien bij de distale radius en ulna (fig. 4).
- Torus fractuur (= buckle fractuur): incomplete fractuur waarbij een ‘buckle’ (vertaling: gesp) van de cortex ontstaat. Het beeld heeft iets weg van de onderzijde van een Griekse pilaar (fig. 4).
Een torus fractuur herstelt sneller t.o.v. een greenstick fractuur.
- Epifysiolyse: fracturen van de epifysairschijf (= groeischijf)
Indeling volgens Salter & Harris (fig. 5):
Type I: fractuur door de epifysairschijf.
Type II: fractuur door de epifysairschijf en de metafyse (meest voorkomend)
Type III: fractuur door de epifysairschijf en de epifyse.
TypeIV: fractuur door de epifysairschijf, metafyse en de epifyse.
Type V: crushletsel van de epifyse.
Geheugensteuntje uitgaande vanuit de epifysairschijf: SALTeR Same level (I), Above (II), Lower (III), Through (IV), Ruined (V).
Nieuwsgierig?
Leer alles over Fractuurleer
Text & Illustrations
drs. A. van der Plas, MSK radiologist Maastricht UMC+
Sources:
- Radiologic reporting of skeletal trauma.M J MJ Pitt and D P DP Speer Radiol Clin North Am 28(2):247-56 (1990)
- B.J. Manaster et al. The Requisites – Musculoskeletal Imaging. 2007
- N. Raby et al. Accident & Emergency Radiology – A Survival Guide. 2005.
24/01/2014
(All the work (text, illustrations, visual elements) seen on this website is copyright by Radiology Expert.
It may not be used without written permission of Radiology Expert).