Menu
Menu
Indicatie/techniek
Indicatie
De X-pols is een veel aangevraagd onderzoek, met name op de Spoedeisende Hulp. Het onderzoek wordt hoofdzakelijk ingezet voor het aantonen/uitsluiten van een fractuur, bij diagnostiek van (reumatoide) arthritis en bij functionele hand- en polsklachten.
Techniek
Ter herhaling de anatomische terminologie; volair/palmair (handpalmzijde), dorsaal (handrug), ulnair (pinkzijde) en radiaal (duimzijde). Zie ook figuur 1.
Figuur 1. Palmairflexie / volaire flexie vs. dorsaalflexie (dorsiflexie) & radiale abductie vs. ulnaire abductie.
Wanneer gevraagd wordt naar een eventueel fractuur dient, zoals bij elke conventionele opname, de pols in minstens twee richtingen afgebeeld te worden. Een standaard onderzoek bestaat vaak uit een posterior-anterior (PA) opname en een laterale opname. Bij een PA opname bevindt de schouder zich in 90° abductie en de elleboog 90° flexie (fig. 2). De pols ligt plat op de röntgenplaat.
Figuur 2. Techniek PA opname pols.
Een laterale opname wordt verkregen door de pols een slag te draaien met de duim naar boven (fig. 3).
Figuur 3. Techniek laterale opname pols.
Of er sprake is van een zuivere laterale opname kan gekeken worden naar de relatie tussen het capitatum, het pisiforme en het scaphoïd. De palmaire cortex van het pisiforme dient zich centraal tussen de palmaire cortex van het capitatum en het scaphoïd te bevinden (fig. 4). NB verdere anatomie wordt besproken in het onderdeel Normale anatomie.
Figuur 4. Techniek zuivere laterale opname pols. In de ideale situatie bevindt de palmaire cortex van het pisiforme zich precies tussen de palmaire cortex van het capitatum en het scaphoïd (zie linksboven) Bij de onderste tweede posities is er geen sprake van een zuivere laterale opname.
Door de complexe vorm van het scaphoïd en de overlap van overige carpalia is een standaard onderzoek niet voldoende. Een zogenaamde ‘scaphoïd serie’ kan gemaakt worden wanneer er een verdenking is op een scaphoïd fractuur. Tot dusver is er in de literatuur nog geen consensus over waaruit deze serie moet bestaan; zowel de posities als het aantal verschilt per ziekenhuis/specialist. In het merendeel van de gevallen wordt het scaphoïd in minstens drie richtingen afgebeeld.
Enkele veel gebruikte opnames zijn de PA opname in ulnaire deviatie (fig. 5), 60° oblique opname in ulnaire deviatie (fig. 6), vuist opname (fig. 7) , laterale opname (fig. 8).
Figuur 5. Techniek PA opname in ulnaire deviatie (linker pols).
Figuur 6. Techniek 60° oblique opname in ulnaire deviatie (linker pols).
Figuur 7. Techniek vuist opname (linker pols).
Figuur 8. Techniek laterale opname (linker pols).